![](/media/lib/519/n-hattusa0-9b015da36d1548d88a6b9c0817838788.jpg)
Niezwykłe odkrycie w stolicy Hetytów. Przez 100 lat nikt nie zauważył hieroglifów w znanym tunelu
20 września 2022, 12:14Około 150 kilometrów na wschód od Ankary znajdują się ruiny stolicy imperium Hetytów, Hattusy. Miasto powstało przed 2000 rokiem p.n.e. i z czasem stało się stolicą imperium, które władało znaczną częścią Azji Mniejszej rywalizując z Egiptem, Babilonią czy Asyrią. Prace wykopaliskowe w Hattusie trwają od 1906 roku. Stolica Hetytów zawsze sprawiała niespodzianki. Sprawiła ją i teraz. Pod znanym od zawsze zabytkiem Hattusy, w tunelu, którym przechodziły setki archeologów i tysiące turystów, znaleziono nieznane dotychczas hieroglify.
![](/media/lib/519/n-ocean-8ec5110fe9fc59027aa38091073172f5.jpg)
Odkryli wodny świat. Egzoplaneta TOI-1452 b jest prawdopodobnie cała pokryta oceanem
19 września 2022, 12:52Super-ziemia TOI-1452 b może być w całości pokryta oceanem, uważa międzynarodowy zespół astronomów. Na łamach The Astronomical Journal uczeni poinformowali o odkryciu planety krążącej wokół czerwonego karła TOI-1452 znajdującego się w układzie podwójnym w Gwiazdozbiorze Smoka. Układ ten jest odległy od Ziemi o 99,5 lat świetlnych.
![](/media/lib/519/n-jowisz-6f0620c4df96c0e0a84da1ac84207736.jpg)
Za tydzień wyjątkowe wielkie zbliżenie Jowisza. Ostatni raz taki widok mieliśmy 70 lat temu
19 września 2022, 08:12Już za tydzień, 26 września, przez całą noc będziemy mogli cieszyć się wyjątkowym widokiem Jowisza. Planeta znajdzie się w wielkiej opozycji, a to oznacza, że będzie doskonale widoczna. Wystarczy dobra lornetka by zaobserwować charakterystyczne barwne pasy planety i trzy z czterech księżyców galileuszowych. To największe księżyce Jowisza, które Galileusz odkrył w 1610 roku.
![](/media/lib/519/n-marburgmumia-81dab29dd62c28c6c18e20e328a311d2.jpg)
Dwie mumie ze śladami morderstw sprzed tysiąca lat
16 września 2022, 05:57Jednym z aspektów badań nad dawnymi społecznościami jest określenie, jak często ich członkowie stykali się z przemocą. Kwestię tę można śledzić szukając śladów urazów na zachowanych szczątkach ludzkich. W 2021 r. ukazały się szerzej zakrojone badania dotyczące mieszkańców Pustyni Atacama żyjących w latach 600 p.n.e. – 600 n.e., w ramach których okazało się, że 21% procent szkieletów – głównie męskich – nosiło ślady urazów, z czego połowa była śmiertelna.
![](/media/lib/519/n-kierowca-7b1174e4a680ef60c12b88abdcdb9c7d.jpg)
Dlaczego starsi kierowcy częściej mylą pedał gazu z pedałem hamulca?
15 września 2022, 11:41Kierowcy w podeszłym wieku częściej niż ich młodsi koledzy mylą pedał gazu z pedałem hamulca. Dlatego też w Japonii, kraju z największym na świecie odsetkiem seniorów w populacji, nakazano kierowcom powyżej 75. roku życia przeprowadzanie okresowych testów poznawczych. Jednak dotychczas brakowało badań opisujących procesy zachodzące w mózgu podczas naciskania pedałów gazu i hamulca.
![](/media/lib/519/n-vitamine_k_cycle_pl-dc592708545b2dcc3848655b43d8ec93.jpg)
Witamina K – jaką odgrywa rolę w organizmie człowieka?
15 września 2022, 06:43Witaminy są niezbędne do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego. Termin „witamina K” nie dotyczy tylko jednego związku organicznego rozpuszczalnego w tłuszczach, ale przynajmniej trzech głównych. Wyróżniamy witaminy K1, K2 oraz K3, pochodne 2-metylo-1,4-naftochinonu, które w pozycji C3 mają przyłączone reszty izoprenoidowe.
![](/media/lib/518/n-jedzenie-f0fcb7e26863731d9634526c22b04c10.jpg)
Od 1990 roku gwałtownie rośnie liczba nowotworów wśród osób przed 50. rokiem życia
13 września 2022, 17:27Od kilku dekad naukowcy obserwują, że coraz więcej osób dorosłych przed 50. rokiem życia zapada na nowotwory. Naukowców z Brigham and Women's Hospital zauważyli, że liczba przypadków wczesnych nowotworów – w tym nowotworów piersi, okrężnicy, nerek, wątroby, przełyku i trzustki – gwałtownie rośnie na całym świecie, a wzrost ten nagle przyspieszył około 1990 roku
![](/media/lib/518/n-wielkieslonegoto-f6906f6da705c84d8c493ae92b6296fa.jpg)
Miliony ptaków zagrożone przez wysychanie Wielkiego Jeziora Słonego
12 września 2022, 06:35Służba Geologiczna Stanów Zjednoczonych poinformowała, że Wielkie Jezioro Słone osiągnęło w lipcu najmniejszą powierzchnię w udokumentowanej historii tego akwenu. A w ubiegłym tygodniu w południowej części jeziora poziom zasolenia sięgnął 18%. Taka sytuacja zagraża milionom ptaków wędrownych, gdyż południowa część jeziora ich kluczowym habitatem.
![](/media/lib/518/n-amputacja1-6d9deb232a0d3d1fd2125dd388b7bac4.jpg)
Na Borneo znaleziono najstarszy przykład amputacji
9 września 2022, 08:23Na znalezionym na Borneo szkielecie zidentyfikowano ślady najstarszej udanej amputacji. Szkielet pochodzi sprzed co najmniej 31 000 lat, zatem o 24 000 lat poprzedza dotychczasowy najstarszą amputację. Szczątki należały do młodej dorosłej osoby, której w dzieciństwie usunięto stopę i fragment lewej nogi. Po zabiegu osoba ta żyła przez 6–9 lat. Przypadek ten pokazuje, że już prehistoryczni ludzie byli w stanie przeprowadzić złożone procedury medyczne.
![](/media/lib/518/n-mumiarzemieslnika-db4527908d94ee615bd9a6edc564d132.jpg)
Uniwersytet Warszawski: na stanowisku w Castillo de Huarmey odkryto Galerię Elitarnych Rzemieślników
8 września 2022, 09:54Polsko-peruwiański zespół archeologów, którego pracom przewodniczył prof. Miłosz Giersz z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego (UW), odkrył ważną część cmentarzyska przedinkaskiej kultury Wari w Castillo de Huarmey - Galerię Elitarnych Rzemieślników.